Niemal każdy, bez względu na grupę wiekową, korzysta dzisiaj z internetu – dotyczy to zarówno szerokiego grona seniorów, jak i coraz młodszych dzieci. Najmłodsi użytkownicy sieci są szczególnie narażeni na liczne niebezpieczeństwa czyhające w zakamarkach sieci. Nie ma jednak powodu do obaw! Naszych milusińskich można chronić, np. poprzez edukację, a także podsuwać im aktywności na komputerze oraz w sieci, które zaprocentują w przyszłości. Zapraszamy do zapoznania się z tym ważnym i ciekawym tematem!
Zagrożenia w sieci i podstawowe zasady bezpieczeństwa
Warto podkreślić, że nie tylko dzieci są narażone na niebezpieczeństwa w sieci. Brak doświadczenia i wiedzy w tym zakresie często sprawia, że osoby w każdym wieku stają się ofiarą oszustw lub innych nieuczciwych i szkodliwych praktyk. Nie jest to powód do wstydu! Jednakże zdecydowanie warto zwiększyć swoją wiedzę dotyczącą internetu i związanych z nim zagrożeń (ale także możliwości), tak aby móc skutecznie chronić siebie oraz swoich podopiecznych. W końcu to, co nieznane wydaje się nam szczególnie groźne. A zatem – jak być bezpiecznym w internecie?
Socjotechnika – współczesne narzędzie oszustów
Umiejętność rozpoznawania zagrożeń w sieci nie zawsze jest łatwe, a potknięcia na tym polu zdarzają się nawet doświadczonym użytkownikom. Nie powinno to jednak zniechęcać to zapoznania się i stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa w sieci. Przede wszystkim warto podkreślić, że oprogramowanie antywirusowe, choć z pewnością ważne, często nie wystarczy, aby zagwarantować sobie bezpieczeństwo w internecie. Jak zatem dbać o bezpieczeństwo w sieci?
Obecnie hakerzy i wszelkiego rodzaju oszuści często stosują wymyślne, choć niekoniecznie zaawansowane technologicznie socjotechniki, czyli mówiąc prościej metody manipulacji na drodze do swojego celu – wykradnięcia danych lub nawet środków pieniężnych. Przykładem takiego popularnego sposobu na oszustwo jest podszycie się poprzez wiadomość e-mail pod obsługę banku i wyłudzenie w ten sposób danych konta – taka technika nosi nazwę phishing.
Dobre praktyki w dziedzinie bezpieczeństwa w sieci
Jak być bezpiecznym w sieci? Wystarczy trzymać się kilku dobrych praktyk, aby w znacznym stopniu ograniczyć ryzyko stania się ofiarą oszustwa. Skrzynka e-mail wciąż stanowi jeden z głównych kanałów komunikacji (zwłaszcza w sferze zawodowej) i z tego powodu jest bardzo chętnie wykorzystywana przez oszustów. Z tego powodu jednym z podstawowych zaleceń w sferze cyberbezpieczeństwa jest nieotwieranie maili pochodzących z nieznanych źródeł, a tym bardziej nieklikanie we wszelkie linki, które się w nich znajdują. Czujność powinny wzbudzić zwłaszcza prośby o podanie danych osobowych lub hasła do konta.
Jeśli zaś chodzi o hasło, to mamy obecnie konta w wielu portalach, np. społecznościowych. Hakerzy mogą wykraść to hasło i tym samym dostęp do konta, jeśli ciąg znaków będzie przybierał dość oczywistą, zbyt łatwą do wpisania formę np. „12345” czy „qwerty”. Lepiej jest przynajmniej stosować zamiennie litery i cyfry. Warto zastosować także mechanizmy weryfikacji dwuetapowej, zwłaszcza w przypadku bankowości.
Zabezpieczenie programem antywirusowym to obecnie także standard, dlatego warto upewnić się, że taki program znajduje się na komputerze. Poleca się także: nie klikać w reklamy, jeśli nie mamy co do nich pełnego zaufania i nie pobierać pliki z zaufanych źródeł. Nigdy też nie podawaj swoich danych osobowych! Znajomość powyższych zasad znacznie oddali wszelkie zagrożenia w sieci, a jednocześnie pozwoli na przekazanie tej wiedzy dzieciom. Zasady bezpieczeństwa w sieci są w znacznym stopniu uniwersalne i mogą być z powodzeniem stosowane przez użytkowników w każdym wieku.
Bezpieczeństwo w internecie dla dzieci – o czym warto pamiętać?
Z pewnością nie można traktować internetu jako źródła wszelkiego zła, demoralizacji i wszystkiego, co szkodliwe dla najmłodszych. Z drugiej strony bezpieczeństwo dzieci w sieci jest zawsze w pewien sposób zagrożone – przestępcy często wykorzystują ufność i brak znajomości bardziej złożonych zagadnień społecznych wśród młodocianych użytkowników internetu. Zdecydowanie niewskazane jest jednak zabranianie korzystania z sieci – tym bardziej nieco starszym dzieciom, gdzie większość rówieśników dość dobrze odnajduje się już w tym środowisku. Trudno zaprzeczyć, że jest to okno na świat, które pozwala nawiązywać relacje, uczyć się w atrakcyjny sposób i oczywiście zapewniać różnorodną rozrywkę. Rozmowa, wspólna nauka, stawianie jasnych granic i wprowadzanie zasad powinny być priorytetowe w postępowaniu z młodym internautą.
Zasady bezpieczeństwa w internecie
Zasady korzystania z internetu dla dzieci muszą być precyzyjne i zrozumiałe. Należy przy tym uwzględnić wiek dziecka i dopasować do niego kierowane prośby i zalecenia. Zagrożenia w sieci dla dzieci mają nieco szerszy charakter niż w przypadku osób dorosłych, młodzi ludzie są bowiem mniej odporni na działania takie jak manipulacja czy przemoc psychiczna. Mowa tu zatem nie tylko o atakach hakerskich czy oszustwach. Dziecko w internecie jest narażone także na tzw. hejt, ośmieszanie (i wiele innych form nękania) oraz natrafienie na treści zdecydowanie nieprzeznaczone dla najmłodszych – pełne przemocy czy erotyki.
Przede wszystkim warto wiedzieć, że internet jest niezwykle dynamicznie zmieniającym się środowiskiem. Dlatego wszelkie wskazówki należy traktować orientacyjnie – oszuści i hakerzy znajdują coraz bardziej wymyślne sposoby na szkodzenie innym. Warto zatem regularnie aktualizować swoją wiedzę w tej materii.
Bezpieczeństwo w sieci dla dzieci – cyberprzemoc
Dzieci są szczególnie narażone na cyberprzemoc – zwłaszcza w mediach społecznościowych czy grach online. Najlepiej jest przeprowadzić rozmowę z dzieckiem i uświadomić mu, na jakie zagrożenia można natrafić w sieci oraz jak im zapobiegać. Dzieci powinny mieć poczucie, że w każdej sytuacji związanej z internetem mogą poradzić się nas – rodziców. Środowisko internetowe może, choć nie musi, być miejscem, w którym dzieci będą wyśmiewane, gnębione, a nawet mogą wobec nich być stosowane realne groźby. Dlatego tak ważna jest komunikacja i wiedza co do tego, w jakich obszarach sieci porusza się dziecko oraz jakich spotyka ludzi. Wciąż zdarza się, że niewiedza i łatwowierność dzieci jest wykorzystywana przez cyberprzestępców. Warto także uczulać dzieci, żeby nie udostępniały swoich wizerunków w sieci i ograniczały swoją aktywność w mediach społecznościowych do minimum.
Fałszywe informacje
Na tzw. fake-newsy narażony jest każdy. Jednakże dzieci nie mają rozwiniętych mechanizmów odróżniania prawdy od fałszu, dlatego kontakt z fałszywymi informacjami może na nie wpłynąć negatywnie. To samo dotyczy scen przemocy, treści erotycznych czy nawołujących do dyskryminacji. Istnieje obecnie wiele metod radzenia sobie z tego typu zagrożeniami. Oczywiście jak zawsze ważna jest dobra komunikacja z dzieckiem, ale warto także skorzystać z programów filtrujących niewłaściwe treści w internecie.
Uzależnienie od internetu
Internet dostarcza wielu silnych bodźców, które sprawiają, że korzystanie z niego może być uzależniające – oczywiście zagrożenie to dotyczy do pewnego stopnia każdego użytkownika. To na tym kontrola rodzicielska może okazać się najbardziej skuteczna. Ograniczajmy dzieciom czas spędzany w sieci do maksymalnie kilku godzin dziennie – w zależności od wieku dziecka i jego podejścia do użytkowania internetu.
Odkryj pasję do programowania.
Stawiajmy jasne granice
Katalog zagrożeń, które mogą dotyczyć dzieci w internecie jest nad wyraz szeroki. Jednocześnie pokrywa się on z ogólnymi niebezpieczeństwami w sieci. Nieumyślnie ściągane wirusy, np. trojany, programy szpiegujące, a także nieświadome korzystanie z innego typu złośliwego oprogramowania naraża nie tylko system operacyjny komputera, ale także samo dziecko, jego poufne dane, a nawet bezpieczeństwo rodziców.
Małe dzieci trudno jest nauczyć odróżniania zaufanych stron od tych niebezpiecznych, dlatego należy polegać na odpowiednich programach filtrujących oraz stale nadzorować aktywność dziecka w internecie. Starsze dziecko w sieci zwykle potrafi nieco bardziej podejrzliwie i z uwagą podchodzić do tego co widzi w sieci. Nie zmienia to faktu, że nadal konieczny jest przynajmniej ograniczony do pewnego stopnia nadzór, a na pewno regularna rozmowa z dzieckiem na temat internetu.
Nawet nastolatkowie, chociaż mogą niejednokrotnie wydawać się dobrze (i często lepiej od rodziców) rozeznani w świecie internetu, nie zawsze będą w stanie rozpoznać złośliwe oprogramowanie. Mnogość zagrożeń płynących z mediów społecznościowych, korzystanie z publicznych sieci Wi-Fi, pobieranie plików niewiadomego pochodzenia (zwykle z nie do końca legalnych źródeł), podejrzane linki, niebezpieczne połączenia przychodzące i pierwsze kroki w systemach bankowości elektronicznej – są to kwestie, które warto regularnie poznawać i omawiać z dorastającym dzieckiem.
Bezpieczeństwo dzieci w internecie – najważniejsze wskazówki
Podstawą w uświadamianiu dzieci na temat zagrożeń w internecie są nie kary i zakazy, a rozmowa i regularny nadzór. Kwestię bezpieczeństwa w sieci należy poruszać regularnie – tym częściej, im starsze jest dziecko i im chętniej zagłębia się w świat internetu. Podstawowym zagadnieniem, które można poruszyć nawet u małych dzieci (oczywiście w odpowiedni sposób) jest konieczność zachowania nieufnej i powściągliwej postawy względem treści napotykanych w internecie. Fałszywe czy szkodliwe informacje to tylko wierzchołek góry lodowej – kontakt ze złośliwym oprogramowaniem i dostęp do wrażliwych danych przez osoby niepowołane może być znacznie bardziej niebezpieczny.
Programy filtrujące przeglądane treści, podobnie jak wszelkie programy antywirusowe to nieocenione narzędzia, ale nic nie zastąpi szczerej i pełnej zrozumienia rozmowy z pociechą. Dziecko pozostawione same sobie może zawędrować w nieprzyjazne i szkodliwe dla jego umysłu miejsca, zatem stawka jest wysoka. Nie zaniedbujmy tej sfery życia, nawet jeśli świat internetu jest dla nas obcy i niezrozumiały. W końcu dla każdego z nas liczy się dobro dziecka.
Komputer i sieć nie muszą być zagrożeniem
Gry i media społecznościowe mogą być dobrymi i nawet pożytecznymi sposobami na rozrywkę i nawiązywanie kontaktów z innymi. Lepiej jednak nie pozwalać, by cała aktywność dziecka w internecie opierała się o te aspekty. Najlepiej jest przekierować zainteresowanie dziecka komputerem na znacznie pożyteczniejsze dla niego tory! Kurs programowania dla dzieci to na przykład świetny pomysł na rozwijanie od najmłodszych lat umiejętności, które zaprocentują w przyszłości.
Być może zastanawiasz się, czy szkoła programowania dla dzieci to na pewno dobry pomysł? W końcu to zdolność kojarząca się z zaawansowaną wiedzą informatyczną i złożonymi obliczeniami. Jednakże obecna technologia i nowoczesne metody dydaktyczne pozwalają na skuteczne i atrakcyjne wprowadzenie podstaw programowania nawet u uczniów szkoły podstawowej – przykładem może być programowanie z Minecraftem – niezwykle popularną grą o budowaniu przypominającą klasyczne klocki Lego. W taki sposób można zaszczepić u dzieci wiele przydatnych zdolności, a nawet zaznajomić je z niektórymi językami programowania. Przykładem niech będzie Python dla dzieci – obecnie jest to jak najbardziej możliwe!
FAQ:
Czy zabronienie dzieciom korzystania z internetu to dobra metoda, by chronić je przed zagrożeniami w sieci? Nie jest to polecany sposób na ochronę dzieci. Umiejętność korzystania z internetu jest obecnie powszechna i pozbawienie jej dziecka może wyrządzić mu szkodę. Dzieci prędzej czy później uzyskają sposób na dostęp do internetu – na przykład w szkolnej bibliotece. Lepszym wyjściem jest rozmowa, nadzór i korzystanie z odpowiednich narzędzi ochronnych.
Czy muszę znać dobrze tajniki korzystania z internetu, aby chronić swoje dzieci? Im więcej wiemy o internecie, tym lepiej ochronimy swoje dzieci, ale także samych siebie. Nie znaczy to, że trzeba mieć zaawansowaną wiedzę techniczną czy znać niezliczone serwisy społecznościowe. Współczesne technologie pomagają rodzicom w kontrolowaniu treści przyswajanych przez dzieci, niemniej podstawowa wiedza jest jak najbardziej na miejscu.
Jakie jest największe zagrożenie dla dzieci w internecie? Wiele zależy od wieku i świadomości dziecka. Mimo tego powszechne obecnie i często bardzo trudne do wykrycia są ataki wykorzystujące socjotechniki, w tym tzw. phishing – podszywanie się pod osoby i instytucje. Zagrożone są nim nie tylko dzieci, ale też osoby w każdym wieku.